De tomaat is een echte klassieker op het balkon en wordt in heel wat gerechten verwerkt. Maar hoe zorg je ervoor dat de plant goed groeit en ben je zeker van een rijke oogst? Onze 10 tips helpen je daarbij!

Of ze nu op de vensterbank staan of in een pot op het balkon : tomaten die je zelf kweekt smaken dubbel zo goed. Om tot in de herfst te kunnen genieten van je oogst, maken onze 10 tips van jou ongetwijfeld een tomatenexpert.

Tip 1 : de juiste tomatensoort kiezen

Er bestaan heel wat verschillende soorten tomaten. Alles hangt af van de locatie waar je tomatenplant terechtkomt en hoeveel ruimte je beschikbaar hebt. Als je weinig ruimte hebt of als je de tomatenplant in je appartement wilt laten groeien, dan gebruik je best kleine struiktomaten. Die hebben de neiging om eerder in de breedte te groeien en niet zozeer in de hoogte. Als er op je balkon plaats is voor een grotere pot of misschien zelfs een verhoogde plantenbak, dan zijn stamtomaten ideaal. Zoals de naam doet vermoeden groeien ze aan stammen. Sommige soorten kunnen tot twee meter hoog worden.

Tip: Omdat de verschillen tussen de vele tomatensoorten heel groot zijn, raden we je aan om tijdens de aankoop van zaadjes of jonge plantjes te letten op de variëteit en de groeihoogte.

Tip 2 : verspenen bij het zaaien

Als je geen tomatenplantjes wilt kopen maar zelf tomaten wilt zaaien, is verspenen heel belangrijk. Maar wat is verspenen eigenlijk? Bij het zaaien worden vaak meerdere zaden in een zaaibak gezaaid. Na een paar dagen ontkiemen de zaden en begint de strijd tussen de individuele plantjes. De eerste groeifase kost de plantjes heel wat energie en ze strijden daarbij om licht en water. Bij het verspenen, nadat de eerste bladparen zijn gevormd, kies je de sterkste plantjes uit en plant je ze in hun eigen pot.

Pootplantjes die al een bladpaar hebben gevormd, kunnen in een separate pot worden aangeplant

Tip 3 : de verhuis naar buiten

Er wordt vaak gezegd dat de IJsheiligen het ideale moment zijn om de planten buiten te plaatsen. De IJsheiligen zijn midden mei, het moment waarop er ‘s nachts geen vorst meer optreedt. Maar schijn kan bedriegen : vaak willen we de planten te vroeg op het balkon plaatsen zodra we de zon opmerken. De plantjes die je met zorg hebt laten opgroeien kunnen de koude nachten echter niet verdragen. Laat ze in april dus liever nog wat langer op de vensterbank staan.

Afgezien van de juiste temperatuur moet je tomatenplant ongeveer 15 tot 30 cm hoog zijn (kleine varianten natuurlijk een stuk kleiner) en de eerste bloemschermen moeten al gevormd zijn. Een zonnig hoekje op je balkon, bij voorkeur direct naast de warme huismuur, is ideaal. Raadpleeg ons plantenprofiel voor verdere tips :

Tom Tomaat

Plantenportret

Tip 4 : de juiste pot kiezen

De grootte van de pot is erg belangrijk voor een gezonde groei van je tomatenplant. Als de pot te smal is, zal je plant niet genoeg wortels kunnen ontwikkelen. Als de pot te groot is, ontstaan alleen zeer fijne wortels en in het slechtste geval kan de enorme hoeveelheid vochtige grond de wortels doen rotten. De juiste potgrootte kan je bepalen aan de hand van onderstaand overzicht :

Voor grote stamtomaten moet de pot minimaal 15 tot 20 liter inhoud hebben en zo zwaar mogelijk zijn zodat hij niet omvalt door de grote plant. Kies altijd een pot uit waarvan de bodem is voorzien van drainagegaten. Zo kan overtollig water gemakkelijk wegvloeien.

Tip: Als je pot voorheen al gebruikt werd voor andere planten, spoel die dan goed uit. Zo kan je alle sporen maar ook kiemen verwijderen.

Naast de juiste pot moet je je tomatenplant ook van een steunstok voorzien. Deze zal vermijden dat de plant onder het gewicht van de vruchten breekt. Je kan stokken uit plastic, hout of bamboe voorzien maar ook kleine roosters en hekjes of metalen spiralen zijn ideaal. Heb je ze voorheen al gebruikt? Vergeet ze dan niet te reinigen!

De steunstok wordt tussen de stengels in de pot geplaatst en de plant wordt eraan vastgemaakt

Tip 5 : bloemen bestuiven

Om vruchten aan je tomatenplant te laten groeien, moeten de bloemen bestoven worden. De tomaat behoort tot de zelfbestuivende planten. Dit betekent dat de pollen van de plant de bloemen van dezelfde plant kunnen bestuiven. Je hebt dus niet noodzakelijk meerdere tomatenplanten nodig. De bestuiving gebeurt hoofdzakelijk door hommels en wilde bijen. Insecten kan je aantrekken door de juiste planten op je balkon te plaatsen. Hier ontdek je hoe je je balkon kan omtoveren tot een insectenparadijs.

De bestuiving van de bloemen is voor de plantengroei heel belangrijk

Als je tomatenplant in de keuken staat of je niet genoeg insecten kan lokken, kan je zelf ook helpen : schud lichtjes aan je plant of gebruik een kwast om het stuifmeel op de bloemen aan te brengen. Dit kan je het best om de twee tot drie dagen herhalen tot alle bloemen geopend zijn.

Tip 6 : voldoende water geven

Je tomatenplanten hebben voortdurend water nodig. Als ze te weinig water krijgen, zullen de bladeren krullen. Maar let op : als je teveel water geeft na een hete dag, kunnen de vruchten barsten. Zorg er daarom voor dat de aarde rondom de plant goed vochtig is en geef altijd water aan de voet van de plant – niet op de bladeren. Bij voorkeur geef je ‘s morgens of in de vroege avond water, zeker op het warmste moment van de dag. Bovendien is het beter om vaker kleine hoeveelheden water te geven dan minder vaak veel water.

Water is belangrijk! Geef aan de voet van de plant water, niet op de bladeren.

Tip 7 : zorg voor genoeg voeding

Tomaten zijn heel gulzige planten en hebben dus veel voedingsstoffen nodig. Aan de bladeren kan je snel herkennen dat de plant voeding nodig heeft : dan kleuren de bladeren geel maar behouden de bladnerven hun groene kleur. Je kan je plant één maal per week met een vloeibare meststof voeden. Die voeg je gewoon toe aan het gietwater. Een biologische meststof is hiervoor ideaal :

Kitchen Passion Vloeibaar

Voeding voor Fruit, Groenten & Kruiden

Als je meerdere planten in dezelfde bak of in een verhoogd bed wilt aanplanten, dan is de voedingsbehoefte heel belangrijk. Meerdere gulzige planten combineren is geen goed idee omdat ze zullen concurreren om voedingsstoffen. Ontdek hier welke planten je probleemloos kan combineren.

Tip 8 : tomaten dieven

Om ervoor te zorgen dat je plant al haar energie stopt in de vorming van de vruchten en niet zozeer in de stengels, moet je je tomatenplant regelmatig dieven (in de volksmond ook wel ‘luizen’ genoemd). Daarbij worden de kleine scheuten in de bladoksels verwijderd. Snijd dus zeker geen stengels met bloemen af want daar groeien de vruchten! Als de stengels nog zacht en jong zijn, kan je ze met je vingernagels verwijderen ; oudere scheuten kunnen afgesneden worden met een scherp, schoon mes.

Tip: In de late zomer (vanaf augustus) kan je de planten aftoppen en bloeiende zijtakken verwijderen – zo kunnen de reeds aanwezige vruchten verder rijpen.

Tip 9 : ziekten tijdig voorkomen

Vooral tijdens vochtige zomers krijgen tomatenplanten vaak te kampen met de tomatenplaag. Deze schimmel wordt voornamelijk veroorzaakt door vochtige bladeren. Bescherm je plant tegen regen en geef alleen water aan de voet van de plant. Daarnaast kan je de onderste bladeren van je plant verwijderen zodat deze niet op de vochtige grond komen te liggen.

Controleer regelmatig je plant op insecten en ziekten

Als je plant is aangetast, moet je heel snel handelen! In het begin verschijnen grijsgroene, later bruine vlekken op de bladeren en later ook op de vruchten. Zij breiden zich snel uit. Net daarom raden we je aan om de aangetaste bladeren en takken zo snel mogelijk te verwijderen. Als je plant al sterk is aangetast, moet je een geschikt gewasbeschermingsmiddel gebruiken.

Tip 10 : het juiste tijdstip om te oogsten

Je tomaten zijn rijp wanneer de schil een felrode kleur heeft. Bij gele of oranje variëteiten is de mate van rijpheid moeilijk te herkennen aan de kleur. Druk voorzichtig op de tomaten. Geven ze lichtjes mee en kunnen ze gemakkelijk van de stengel worden getrokken? Dan zijn ze zeker rijp. Lees hier meer over de groenteoogst.

Meer blogposts

Groenten zaaien : alles wat je moet weten

Groenten kweken op het balkon

Je eigen groenten kweken? Heel eenvoudig!

Hoe weet ik of mijn groenten rijp zijn?

Een bijenvriendelijk balkon

Balkonplanten water geven : enkele tips